Henk's New Place 3.0

. . . It's all about Electronics . . .

                               Een eenvoudige schakeling om een heuse oude fabrieksklok (op de foto hiernaast uit de Tilburgse textielindustrie van weleer, een "Bürk"-klok) thuis een nieuw leven te geven.

Zo'n fabrieksklok, eigenlijk "dochterklok" werkt van oorsprong vanuit een centrale moederklok welke iedere hele minuut een electrische impuls genereert voor alle aangesloten dochterklokken. Dit betekent dan ook dat alle aangesloten klokken exact gelijk lopen en dat de tijd nauwkeurig wordt bepaald door de moederklok zelf.

Omdat de minuutovergang centraal bepaald wordt, hebben de dochterklokken geen uurwerk. Ze hebben enkel een electrisch mechanisme wat de uurwijzer aan het eind van iedere minuut een minuut verder verplaatst. Een stationsklok werkt op een soortgelijke manier, met dat verschil dat hierbij iedere dochterklok naast de standaard aandrijving voor de uurwijzer een eigen aandrijving in zich heeft voor de secondenwijzer. Deze secondenwijzer huppelt middels deze aandrijving steeds van de ene seconde naar de andere en wacht boven aangekomen netjes totdat de moederklok het minuutsignaal geeft om weer verder te gaan. Let er maar eens op, iedere minuut wacht de secondenwijzer even.Onderstaande schakeling bevat de componenten om thuis een soort "moederklok" te simuleren zodat je een (oude) pulsklok, welke ook op het bovengenoemde principe werkt het al eerder genoemde nieuw leven kunt inblazen . . .Pulsgever Stationsklok

Deze schakeling wordt gevoed uit het lichtnet via een transformator welke secundair een spanning levert van 17 Volt. (bij een klokpulsspanning van 24 Volt) Deze spanning wordt gelijkgericht, afgevlakt en vervolgens gestabiliseerd door een spanningstabilisator van 12 Volt gelijkspanning. Deze spanning wordt als voedingsspanning gebruikt voor de hele schakeling op de eindtrap na.

40134068Verder wordt er via een RC-netwerkje (R2 en C5) een wisselspanninkje afgeleid vanuit het lichtnet. Dit spanninkje met de lichtnetfrequentie van 50Hz wordt gebruikt om de klok lichtnetfrequent te laten lopen. Met andere woorden, de klok loopt net zo nauwkeurig als de nauwkeurigheid van de lichtnetfrequentie. Alle oudere electrische klokken lopen middels een synchroonmotortje eveneens lichtnetsynchroon. IC 4040 is niets anders dan een 12 voudige binaire deler/teller welke getriggerd wordt door bovengenoemde lichtnetfrequente puls. Vervolgens zorgt een "and"-poort (een 4068) ervoor dat op het juiste moment de teller gereset wordt. Net voor dat moment wordt ook de clock-ingang van FF1 getriggerd via uitgang Q12, waardoor deze flipflop FF1 (4013) laat omslaan op zijn uitgangen Q en /Q. Dit heeft tot gevolg dat er via de transistoren T1 t/m T4 een positieve of negatieve puls van ± 24 Volt wordt aangeboden aan de klok via aansluitpunt A en B. De ene minuut is de spanning tussen A en B positief en op het ander moment is deze negatief. Dit is specifiek nodig om de uurwijzer iedere minuut een stap te laten maken.

Ik hoop dat met behulp van deze schakeling vele oude klokken weer nieuw levenslicht gaan zien. Overigens bestaat er een website over de geschiedenis van de ontwikkeling van de elektrische klok met nog meer informatie over dit onderwerp uit vervlogen jaren . . .

Zie ook: "Quartz impulsgever oude fabrieksklok."